แชงกรีลาอยู่หนใด?

24 กันยายน 2012

..."แชงกรีล่า (Shangri-la)"... เมื่อสักสองอาทิตย์ก่อนได้พูดถึง "ชัมบาลา" ไปแล้ว ถ้าไม่พูดถึงแชงกรีล่าก็คงจะทำให้เรื่องราวไม่สมบูรณ์ ด้วยความที่บางคนเข้าใจว่าแชงกรีล่านั้นคือชัมบาลานั่นเองครับ ซึ่งจริงๆแล้วมันคนละเรื่องกัน ชัมบาลานั้น คือ "ดินแดนสวรรค์ในจิตใจที่สุขสงบของเรา(ตามความเชื่อพุทธศาสนา)" แต่ แชงกรีล่า คือ "ดินแดนแห่งความฝันในจินตนาการทางโลก"

คำว่า แชงกรีล่า นั้นปรากฏขึ้นครั้งแรกในนิยายผจญภัยเรื่อง "Lost Horizon" ของนักเขียนอังกฤษชื่อเจมส์ ฮิลตัน ตีพิมพ์เมื่อปี 1933 ครับ (ฉบับภาษาไทยตั้งชื่อว่า "ลับฟ้าปลายฝัน") ซึ่งผู้แต่งนั้นได้พรรณาไว้ว่า แชงกรีล่า นั้นคือดินแดนแห่งความสุขที่สวยงาม ผู้คนอายุยืนยาวและอ่อนเยาว์ เปรียบได้ดั่งเมืองในอุดมคติเลย

ตามท้องเรื่องก็คือ พระเอกชาวอังกฤษชื่อ คอนเวย์ เป็นกงสุลอังกฤษในอัฟกานิสถาน นั่งเครื่องบินพร้อมกับทูตชาติอื่นๆแล้วเครื่องบินโดนไฮแจ๊คให้บินไปทางธิเบต บังเอิญเครื่องบินตก นักบินตาย(ฮ่วย!) แล้วนายคอนเวย์ก็ได้รับความช่วยเหลือจากพระธิเบต (ลามะ) ผู้ที่ต่อมาได้นำนายคอนเวย์ไปยังหุบเขาแชงกรีล่า ซึ่งมีความมหัศจรรย์ตรงที่ผู้คนที่อยู่ในหุบเขานั้นจะมีอายุยืนยาวกว่า 300 ปี แต่ถ้าออกจากหุบเขามาก็จะแก่ตามอายุจริง ในท้ายๆเรื่องนายคอนเวย์ก็ป่วยตายขณะพยายามจะหาทางกลับไปแชงกรีล่า....ทิ้งตำแหน่งที่ตั้งให้เป็นปริศนา



ในเนื้อเรื่อง นายคอนเวย์บอกแค่ว่า แชงกรีล่านั้นอยู่ทางตะวันตกของเทือกเขาหิมาลัย แค่นั้นเองครับ....

นิยายเรื่องนี้โด่งดังมาก จนมีคนมากมายออกเดินทางไปแสวงหาหุบเขาแชงกรีล่า กระทั่งนาซีเยอรมันก็ยังมีโปรเจคท์ค้นหาเลยครับ ต่อมาก็มีผู้ศึกษานิยายและประวัติของนายเจมส์ผู้แต่ง แล้วก็พบว่า นายเจมส์น่าจะได้รับแรงบันดาลใจจากข้อเขียนและภาพถ่ายฝีมือนายโจเซฟ ร็อค (Joseph Rock) ที่ถ่ายภาพภูมิประเทศมณฑลยูนนานและธิเบต ลงหนังสือเนชั่นแนลจีโอกราฟฟิคยุค 1920 - 1930 ซึ่งทิวทัศน์ในภาพนั้นงดงามอลังการจับใจมาก ปัจจุบันคือ Yading (หย่าติง) Nature Reserve ของจีนครับ

Yading Nature Reserve ซึ่งเป็นแรงบันดาลใจให้เจมส์ ฮิลตัน

อีกสถานที่หนึ่งที่เชื่อว่าเป็นที่มาของแชงกรีล่า คือ เทือกเขาฮันสา (Hunsa) ทางตอนเหนือของเนปาล ครับ ซึ่งตั้งอยู่ทางตะวันตกของหิมาลัยพอดี ทิวทัศน์ก็ยิ่งใหญ่ไม่แพ้กัน แถมนายเจมส์ก็เคยมาเที่ยวที่นี่ 2-3 ปีก่อนนิยายจะออกวางจำหน่ายเสียด้วย

อย่างไรก็ตาม พี่จีนของเราก็ชิงความได้เปรียบโดยอ้างว่าจริงๆแล้ว แชงกรีล่านั้นอยู่ที่มณฑลยูนนานนี่แหละ ว่าแล้วเมื่อปี 2001 พี่แกก็เปลี่ยนชื่อเมืองจงเถี้ยน (Zhongdian) เป็น แชงกรีล่า (Xiānggélǐlā) เพื่อดึงดูดนักท่องเที่ยว....เล่นกันง่ายๆยังงี้แหละฮะ...ได้ผลด้วย โดยทางการจีนบอกว่าหุบเขาแชงกรีล่านั้นก็คือ ทิวเขาคุนลุน (Kun Lun Mountains) ซึ่งก็สวยงามเหมือนกันครับ

ใครที่อยากไปแชงกรีล่า....ถ้าไปเสิร์ชบนเน็ทหาทัวร์ไปเที่ยวแชงกรีล่าก็จะได้ไปเมืองจงเถี้ยนนี่แหละครับ

ปล. คำว่า "แชงกรีล่า" ปัจจุบันมักจะใช้ในความหมายว่าเป็นดินแดนแห่งความสุขในอุดมคติครับ เช่นเดียวกับคำว่า ยูโทเปีย (Eutopia) หรือ นครแอตแลนติส (Atlantis) นั่นเอง มิได้เกี่ยวกับโรงแรมแชงกรีล่า บนถ.เจริญกรุงแต่อย่างใด

ปล.2 เมืองไทยเราก็มีเมืองในตำนานเหมือนกันครับ คือ นครลับแล ซึ่งอยู่ที่ จ.กำแพงเพชรนี่เอง

ปล.3 ประธานาธิบดีรูสเวลล์ของสหรัฐฯนั้น ลุ่มหลงในนิยายเรื่องนี้มาก จนถึงขนาดตั้งชื่อสถานที่ตากอากาศของประธานาธิบดีสหรัฐว่า "แชงกรีล่า" และต่อมาก็เปลี่ยนเป็น "แคมป์เดวิด" ไงละครับ.....แถมยังมีเรือบรรทุกเครื่องบิน USS Shangri-la ในกองทัพเรือสหรัฐฯด้วยนะ